بەو بارودۆخەی تێیكەوتووین، ناتوانین دەرەقەتی ئەگەرێكی تری مەترسیدار ببینەوە
سەنتەری میترۆ، سەردانی ناوەندی رۆشنگەری چاودێر دەكەن‌و، لەگەڵ مەلا بەختیار، سیاسەتمەدارو رۆشنگەر كۆدەبنەوەو لەدیدارێكی كراوەدا، كە سامی هادی بەڕێوەبەری ناوەندی رۆشنگەری چاودێر ئامادەیبوو، ئەمڕۆ 19/8/2020 بەڕێوەچوو، گفتوگۆ لەبارەی مێدیا بەگشتی لەكوردستان و ئەو هەلومەرج و قۆناغە سیاسییەش دەكەن، كە ئێستا كوردستان‌و ناوچەكەی پێدا تێدەپەڕێت.
دوابەدوای ئەوەی لێپرسراو و ئەندامانی سەنتەری میترۆ، لەبارەی قۆناغەكانی كارو پرۆژەكانی ئێستاو ئاییندەی سەنتەرەكەوە، زانیاریی‌و رونكردتەوەی پێویستیان خستەڕوو، لەبەرامبەریشدا مەلا بەختیار، ئاماژەی بۆ ئەوەكرد “ئەگەر لەدووریشەوە بێت، خۆم بەدۆستی ئێوە دەزانم” و وتی: “هەڵوێستەكانی ئێوە بۆ بەرگریكردن لەڕۆژنامەنوسان‌و مێدیاكاران، لەفەزای رۆژنامەگەری بەكارێكی جوانم زانیوە”و رونیكردەوە: باوەڕیشموایە وڵاتی ئێمە‌و ئەزمونەكەمان، ئەم جۆرە رێكخراو و ناوەندو سەنتەرانەی وەكو ئێوە، پرۆسە دیموكراسییەكە دەوڵەمەند دەكات، چاودێرییەكەی باشترو رەخنەكانیشی بونیادنەرانەتر دەبێت”.
لەدرێژەدا، مەلا بەختیار، هێمای ئەوەكرد، كە: ئەوەندەی هەستمكردبێت، كەمتر خۆتان لەموزایەدە دەدەن، لەكاتێكدا ئەوەی هەندێك نوسەر و رۆژنامەنوسی كوشتووە، موزایەدەیە! نەك هەڵوێست، بەداخەوە. رونیشكردەوە: كاتێك هەڵوێست‌و رەخنە، تێكەڵ بەموزایەدە دەكرێ، لەسیاسەت یان رۆژنامەدا، ئەوا بێبایەخ دەبێت. بەپێچەوانەوە، موزایەدە لاببرێ، رەخنەكان، هەڵوێستەكان، باشتر گوێی لێدەگیرێت‌و كاریگەرییەكەشی زۆرتر دەبێت. بۆیە بوونی ئێوە، بەردەوامیتان، ئەو متمانەیەشی وەرتانگرتووە لەڕێگەی باڵیۆزخانەكان، رێكخراوەكانەوە، ئەوەش مایەی ئەوەیە كە هەنگاوی باشتان ناوەو سەرەنجام توانیوتانە متمانەیەكی باشتر وەربگرن، بۆیە ئەمە بپارێزن. ئاراستەكانیشی بەو چالاكیانە زیاتر دەكرێ كە ئەنجامتانداوە‌و بەجۆرایەتی چالاكییەكانیشتان، كاریگەرییەكانتان زیاتر دەبێت.
ئاماژەشی بۆ ئەوەكرد، كە كۆمەڵی ئێمە، وەك هەر كۆمەڵێكی تر لەناو پرۆسەدایەو مایەی سەرنجیشە ئەگەر هەبن باوەڕیان وابێ كە گوناهێكی گەورەمان كردووە، كە نەمانتوانیوە بە29 ساڵ، سیستەمێكی دیموكراسی عەیار 24 دابمەزرێنین. مەلا بەختیار، ئەم بیركردنەوەیەی، بە بیركردنەوەیەكی ناتەواو زانی و تەئكیدی كردەوە، كە: سیستەمێكی كامڵی دیموكراسی، تەنانەت لەسەردەمی گلوبالیزاسیۆنیشدا، كاتێكی زۆری ویستووە، لەئۆرۆپا 150 ساڵی ویستووە، بەڵام لەسەردەمی گلوبالیشدا، 50 ساڵی هەر پێویستە.
لەهەمان روانگەشەوە، تێڕوانینەكانی خۆی لەوبارەیەوەو لەچوارچێوەی كۆڕەكانی خۆیدا، لەسەرەتای ساڵانی دوای راپەڕینەوە، وەك نمونە هێنایەوە، كە ئەوكاتیش هەمان خوێندنەوەی لەبارەی بونیادنانی پرۆسەی دیموكراسی و بەراوردی كوردستان‌و ئۆرۆپا‌و بەردەوامی پرۆسەكەشەوە هەبووە.
هەر لەو چوارچێوە فكری و فەلسەفییەوە، مەلا بەختیار، جیاوازییەكانی نێوان پرۆسەو بڕیاری حزبی، ئیداری، كودەتا‌و عەسكەری رونكردەوەو ئاماژەی بۆ ئەوەكرد، كە: پرۆسە؛ واتا رێڕەوێكی مێژوویی دوورو درێژ، كە رێڕەوی گۆڕانكاری ئابوری، سیاسی، كۆمەڵایەتی، كەلتوری، سایكۆلۆجی و تەنانەت نەریتیش دەگرێتەوە‌و دەشبێ هەموو ئەوانە لەناو ئەو پرۆسەیەی پێیدەوترێت پرۆسەی دیموكراسی، جێ بكەیتەوە‌و پرۆژە و بەرنامەی بۆ دابنێیت‌و دەستەبەری بۆ دیاری بكرێت. فەلسەی بۆ دیاری بكەیت‌و وردە وردە تێبكۆشیت‌و داوودەزگای بۆ دروست بكەیت‌و دەستكەوتی بۆ بەدیبهێنیت‌و فەلسەفەی پەروەردەی بۆ بگۆڕیت. ئەوكاتە پرۆسەكە بەرەو بەدیهێنان دەڕوات‌و وتیشی:
لەناو ئەو پرۆسە دیموكراسییەدا، لەلایەكەوە دەستور گرنگە، سیستەم گرنگە، دەسەڵات گرنگەو كۆمەڵی مەدەنی گرنگە. بۆیە ئەگەر دەستور، سیستەم‌و دەسەڵات بەرێكوپێكی دابنرێت، بەڵام كۆمەڵی مەدەنی و دەسەڵاتی مەدەنی لەبەرامبەری دەسەڵاتی سیاسیدا نەبێ، مەحاڵە بتوانرێت پرۆسەكە تەواو بكرێت. لەبەرامبەریشدا وێستگە جیاوازەكانی لەمێژووی ئۆرۆپادا شرۆڤە كرد، كە شۆڕشی دیموكراسی (لەدوای رێنیسانس، چاكسازیی ئایینی، رۆشنگەریی و پیشەسازی) خاڵی وەرگۆڕانی مێژووییە، بۆ گۆڕینی سیستەم، لەگۆڕینی سیستەمی سەدەكانی ناوەڕاست، بۆ سیستەمی هاوچەرخ.
قۆناغەكانی گەشەكردنی بەدرێژایی 150 ساڵی رابردوو، بەردەوامی خەباتی پیشەیی كرێكاران‌و چالاكییە بەردەوامەكانی سەندیكای كرێكاران‌و بەهێزیی‌و كاریگەرییەكانیان لەناو رای گشتیدا لە حزبە سیاسییەكان، بەشێكی تری خوێندنەوەو گفتوگۆ بەردەوامەكەی سیاسەتمەدارو رۆشنگەر مەلا بەختیار بوو لەگەڵ سەنتەری میترۆ، كە تیایدا ئەو پرسیارەشی وەك تەوەرێكی تری قسەكانی كرد، لێكدایەوە، كە: ئەگەر دیموكراسی لەئۆرۆپا بەردەوام نەبێ، ئەی بۆ سۆشیالیزم بونیادنانێن؟ بە تەواو نەبوون‌و بەردەوامی ئەركەكانی دیموكراسی، وەڵامی پرسیارەكەشی رونتر كردەوەو وتی: ئەو زەمینەیەی كە دەبێ بڕەخسێ بۆ ئەوەی سۆشیالیزم بونیاد بنرێت، زەمینە ئابورییەكەی، كۆمەڵایەتییەكەی، كەلتورییەكەی، هێشتا لەئۆرۆپای پێشكەوتوودا، وەك تیۆرسینەكانیان دەڵێن: ئەو زەمینەیە، نەڕەخسیوە..!
لەكۆتایی دیدارەكەشیدا، لەبارەی هەلومەرجی سیاسی لەكوردستان‌و كۆی وێنەگەورەكەی دۆخی ناوچەكەوە، مەلا بەختیار، ئاماژەی بۆ ئەوەكرد، كە: ئایا زلهێزەكان ئامادەن شەڕ لەسەر كورد بكەن؟ ئەم پرسیارەشی بەجەوهەری ناوبردو تیایدا شرۆڤەی ئەو بڕوایەی كردو وتی: هیچ كام لەزلهێزەكان لەنێوان بەرژەوەندییەكانی ئابوری خۆیان‌و شەڕ لەسەر كورد، ئەوا بێگومان شەڕ لەسەر كورد ناكەن. بۆیە ئەم ترسەم هەیە، رووداوێك بەڕێوەبێت، كە ئەمساڵ بۆ چەند ساڵی ئاییندە، دەوڵەتانی هەرێمایەتی لەگەڵ دەوڵەتە گەورەكان رێكبكەون، كە هەریەكەیان رای جیاواز جیاوازیان لەسەر كورد هەیە‌و تەئكیدیشی كردەوە، كە:
مەترسی جدیم لەسەر ئەو دۆخە هەیە‌و ئەگەر هێزە سیاسییەكانی كوردستان فریا نەكەون‌و كۆنگرەیەك نەبەستن‌و لەم كۆنگرەیەشدا هەم لێپرسراوێتی، هەم ئەرك‌و ماف دیاری نەكرێت‌و بڕیارەكانی كۆنگرەكەش ئیلزامی نەبێت بۆ ئەوەی چارەسەری كێشەكان بكرێت، كێشەكانی سیاسی، ئابوری، كێشەی موچەو ئەو ژیانەی كە تێیكەوتووین، چۆنێتی چارەسەركردنی كێشەكانمان لەگەڵ بەغداد‌و لەگەڵ دنیا، ئەوا بەو بارودۆخەی تێیكەوتووین، ناتوانین دەرەقەتی ئەگەرێكی تری مەترسیدار ببینەوە، كە لەئاییندەدا بەدووری نازانم بەڕێوەبێ! چونكە هیچ دەستەبەرێكیش نییە، ئەو مەترسییە بۆ ئێمە نەیاتە پێشەوە!
